Prowadzenie pojazdu mechanicznego pod wpływem narkotyków

Jazda pod wpływem narkotyków a jazda po użyciu narkotyków

W polskim prawie prowadzenie pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym, gdy w organizmie znajduje się nawet minimalna ilość narkotyków, jest zawsze zabronione. W przepisach dokonano jednak rozróżnienia na prowadzenie pojazdu pod wpływem narkotyków oraz na prowadzenie pojazdu po użyciu narkotyków.

Jazda samochodem pod wpływem narkotyków jest przestępstwem i będzie o tym mowa w dalszej części artykułu. Natomiast jazda samochodem po użyciu narkotyków stanowi wykroczenie. Zgodnie z art. 87 § 1 Kodeksu wykroczeń kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega karze aresztu albo grzywny nie niższej niż 2500 złotych. Maksymalna wysokość grzywny za to wykroczenie wynosi 30 000 zł (art. 24 § 1a Kodeksu wykroczeń). Środkiem podobnie działającym do alkoholu, o którym mowa w przepisie, mogą być środki odurzające lub substancje psychotropowe, czyli narkotyki. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 16.07.2014 r. określa, że środkami działającymi podobnie do alkoholu są opioidy, amfetamina i jej analogi, kokaina, tetrahydrokannabinole oraz benzodiazepiny. Z tego powodu część sądów ogranicza odpowiedzialność za wykroczenie opisane w art. 87 § 1 Kodeksu wykroczeń do prowadzenia pojazdu w stanie po użyciu jedynie ww. substancji.

Należy podkreślić, że, inaczej niż w odniesieniu do alkoholu, nie istnieją ustawowe granice, po których przekroczeniu można określić stan po użyciu narkotyków oraz stan pod wpływem narkotyków. Sąd Najwyższy podkreślił przy tym, że „stan po użyciu środka podobnie działającego do alkoholu jest równoznaczny jedynie ze znajdowaniem się tego środka w organizmie. Natomiast jego użycie nie oznacza jeszcze realnego wpływu zażytego środka na zdolności psychomotoryczne kierowcy” (postanowienie SN z 31.05.2011 r., sygn. akt V KK 398/10). Innymi słowy, w stanie po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu (w przeciwieństwie do ustalenia „stanu pod wpływem środka odurzającego”) nie jest wymagane oddziaływanie zażytego środka na organizm, a wystarczy samo stwierdzenie w organizmie jakiegokolwiek objętego kontrolą prawną środka.

Badanie obecności narkotyków w organizmie kierowcy

Zgodnie z przepisami ustawy – Prawo o ruchu drogowym badanie w celu ustalenia w organizmie obecności środka działającego podobnie do alkoholu przeprowadza się przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego, chyba że stan osoby podlegającej badaniu uniemożliwia jego przeprowadzenie metodą niewymagającą badania laboratoryjnego albo osoba ta odmawia poddania się takiemu badaniu. W takim przypadku pojawia się konieczność badania krwi lub moczu. Badanie może być przeprowadzone również w razie braku zgody osoby podlegającej badaniu, o czym należy ją uprzedzić.

Odpowiedzialność karna za jazdę pod wpływem narkotyków

Art. 178a Kodeksu karnego przewiduje karę za popełnienie przestępstwa prowadzenia pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym pod wpływem środka odurzającego. Przepisy nie definiują tego pojęcia, więc rozstrzygnięcie, kiedy zachodzi stan pod wpływem środka odurzającego, pozostawiono ocenie sądu. „Wobec braku zdefiniowania stanu „pod wpływem środka odurzającego” (…) sąd rozpoznając sprawę o przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji popełnione pod wpływem środka odurzającego, a więc także o przestępstwo z art. 178a § 1 k.k., każdorazowo musi ustalić, czy środek ten miał realny wpływ na sprawność psychomotoryczną kierującego pojazdem w stopniu podobnym, jak w sytuacji znajdowania się pod wpływem alkoholu. Zatem w przypadku stwierdzenia tego środka w organizmie kierującego pojazdem mechanicznym, konieczne będzie dokonywanie ustaleń dowodowych w zakresie zachowania się osoby badanej w chwili zdarzenia, często połączone z ekspertyzą biegłych” (wyrok SN z 3.12.2014 r., sygn. akt II KK 219/14). „Prowadząc ocenę zaburzeń zdolności psychomotorycznych wobec dysponowania tylko badaniem krwi wykazującym stan stężenia środka zbliżony do stężenia progowego, należy odwołać się do dowodów opisujących wygląd sprawcy, funkcjonowanie określonych jego organów oraz pozwalających na ustalenie sposobu jego zachowania” (postanowienie SN z 31.05.2011 r., sygn. akt V KK 398/10). Karalne będzie jednak tylko prowadzenie samochodu pod wpływem środków odurzających i substancji psychotropowych wymienionych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia.

Skoro w przepisach nie zdefiniowano stanu pod wpływem środka odurzającego, nie jest możliwe dokładne wskazanie, jakie stężenie określonych substancji w organizmie będzie realizowało cechy tego stanu. Przykładowo, w odniesieniu do delta-9-tetrahydrokanabinolu (zawartego w marihuanie) wskazuje się na wartości z zakresu 2-10 ng/ml. Jednakże dość częsta, lecz błędna, jest praktyka sądów, które w ślad za powierzchownymi opiniami biegłych uznają, że stan pod wpływem środka odurzającego zachodzi, gdy stężenie delta-9-tetrahydrokannabinolu przekracza 2,5 ng/ml (tak np. w błędnym wyroku Sądu Rejonowego w Otwocku z 11.09.2017 r., sygn. akt II K 995/14).

Wymiar kary i środków karnych za jazdę pod wpływem narkotyków

Prowadzenie pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym w stanie pod wpływem środka odurzającego jest zagrożone grzywną, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności od miesiąca do lat 2. Jednakże jeżeli sprawca tego czynu był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo za przestępstwo określone w art. 173, 174, 177 lub art. 355 § 2 popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo dopuścił się tego czynu okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za przestępstwo, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Dodatkowo sąd orzeka, na okres nie krótszy niż 3 lata, lecz nieprzekraczający lat 15, zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji był pod wpływem środka odurzającego. Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio w razie popełnienia przestępstwa określonego w art. 178a § 4 lub jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 173, którego następstwem jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, albo w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 177 § 2 lub w art. 355 § 2 był w stanie pod wpływem środka odurzającego, chyba że zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami. Sąd orzeknie jednak zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio w razie ponownego skazania osoby prowadzącej pojazd mechaniczny w warunkach opisanych w poprzednim zdaniu.

Jeżeli społeczna szkodliwość czynu nie jest znaczna, zachodzi wskazana w art. 59 Kodeksu karnego podstawa odstąpienia od wymierzenia kary, o ile sąd orzeka równocześnie środek karny, przepadek lub środek kompensacyjny, a cele kary zostaną przezeń spełnione, chyba że sprawca dopuścił się popełnienia przestępstwa w warunkach opisanych w art. 178a § 4 Kodeksu karnego. Sprawca może też skorzystać z warunkowego umorzenia postępowania albo, jeżeli sąd orzeknie karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą 1 roku, z warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności.

Jeżeli potrzebujesz pomocy skontaktuj się z naszą Kancelarią udzielimy Ci niezbędnej pomocy.