Przywrócenie władzy rodzicielskiej – jak to zrobić?

Władza rodzicielska to szereg praw oraz obowiązków, które mają rodzice względem dzieci. W świetle Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego (art. 95) władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka z poszanowaniem jego godności i praw.

Władza rodzicielska domyślnie przysługuje w pełni obojgu rodzicom od momentu urodzenia się dziecka do chwili, gdy osiągnie ono pełnoletniość. Zdarza się jednak, że władza rodzicielska zmienia swój zakres, np. w sytuacji, gdy jeden z rodziców zostaje jej całkowicie pozbawiony albo gdy jego władza rodzicielska ulega ograniczeniu. Nie jest to jednak proces nieodwracalny i po spełnieniu pewnych warunków rodzic może odzyskać swoją władzę i cieszyć się pełnią praw i obowiązków względem potomstwa.

Prawo polskie wskazuje, że w sytuacji, gdy władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodzica bądź rodziców władzy rodzicielskiej. Jednocześnie gdy ustanie przyczyna bądź przyczyny, dla których pozbawiono rodzica władzy rodzicielskiej, sąd opiekuńczy może władzę rodzicielską przywrócić.

Władzy rodzicielskiej można również pozbawić rodzica w sytuacji, gdy trwale nie interesuje się on dzieckiem, nie wykazuje względem niego nie tylko troski, ale nawet zainteresowania. W tej sytuacji dziecko znajduje się poza kręgiem zainteresowania rodzica, w związku z czym rodzic nie tylko nie korzysta z uprawnień związanych z wykonywaniem władzy rodzicielskiej, ale również nie wypełnia obowiązków z nią powiązanych. Chodzi tu o sytuację, w której dobro dziecka jest do tego stopnia zagrożone, że znajduje się ono w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka czy innej podobnej instytucji.

Aby przywrócić władzę rodzicielską jednemu z rodziców należy złożyć wniosek do sądu opiekuńczego w przedmiocie przywrócenia władzy rodzicielskiej. Za wniosek ten należy wnieść opłatę w wysokości 100 złotych.

W dobrym tonie będzie opatrzenie wniosku datą i miejscem. Kluczowe będzie właściwe zaadresowanie wniosku: wskazanie Sądu Rejonowego właściwego dla danego miejsca, a także osoby wnioskodawcy (tego, kto wnosi o przywrócenie władzy rodzicielskiej – możemy przyjąć, że osobą tą będzie generalnie rodzic, którego pozbawiono władzy rodzicielskiej). Wnioskodawca wskazuje także miejsce swojego zamieszkania i numer PESEL. Może również umieścić swój numer telefonu i adres poczty elektronicznej. W dalszym ciągu wniosku należy wskazać uczestnika/uczestniczkę, którym najczęściej będzie drugi rodzic względnie inna osoba sprawująca obecnie władzę rodzicielską nad dzieckiem.

W treści wniosku o przywrócenie władzy rodzicielskiej wnioskodawca musi przedstawić swoje żądanie o przywróceniu mu władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem – powinien przy tym wskazać jego imię i nazwisko, a także datę urodzenia. Ponadto wnioskodawca powinien wspomnieć o tym, kiedy i w jakich okolicznościach został pozbawiony władzy rodzicielskiej (najczęściej będzie to postanowienie Sądu). Podczas podawania informacji na temat postanowienia Sądu należy wspomnieć o dacie jego wydania oraz o sygnaturze akt.

W uzasadnieniu wniosku wnioskodawca powinien przedstawić okoliczności i powody, przez które stracił swoją władzę rodzicielską, i jednocześnie omówić fakty i dowody, dzięki którym Sąd będzie wiedział, że wnioskodawca jest osobą godną zaufania
i wiarygodną. Celem wnioskodawcy jest pokazanie, że jest on osobą właściwą
i odpowiednią dla sprawowania i wykonywania władzy rodzicielskiej.

W postępowaniu związanym z prawem rodzinnym czy opiekuńczym jednym z ważniejszych drogowskazów, którymi kieruje się Sąd, jest dobro dziecka. Również w przypadku wniosku o przywrócenie władzy rodzicielskiej dobro dziecka odgrywa bardzo istotną rolę. Tym, co powinno być punktem wyjścia dla przywrócenia władzy rodzicielskiej, jest niejednokrotnie zmiana własnych zachowań i postaw oraz doprowadzenie do takiej sytuacji, w której postanowienie Sądu o pozbawieniu władzy rodzicielskiej stanie się nieadekwatne, choćby z tego powodu, że zmienią się okoliczności przemawiające za negatywnym postrzeganiem wnioskodawcy przez Sąd.

Należy zwrócić jeszcze uwagę na następujący fakt: Sąd może, ale nie musi przychylić się do wniosku o przywrócenie władzy rodzicielskiej, dlatego w danej sprawie warto zebrać wcześniej dowody czy skorzystać z profesjonalnej porady prawnej.

Sprawy rozwodowe budzą duże emocje i jako takie wiążą się ze znacznym nakładem pracy i wysiłków, dlatego jeśli już się w nie wikłamy, rozważmy najpierw ewentualne straty i zyski. Jednocześnie nie można bagatelizować znaczenia dobra dziecka w kontekście postępowania w sprawie przywrócenia władzy rodzicielskiej.

Częste zmiany w zakresie sprawowania władzy rodzicielskiej nie wpływają dobrze na zdrowie i samopoczucie dziecka, chociażby z uwagi na konieczność przystosowania się dziecka do nowego opiekuna. Z drugiej strony rodzice mają prawo i obowiązek troszczyć się o dobro dziecka.

Ponieważ pozbawienie władzy rodzicielskiej powinno być podyktowane dobrem dziecka i trudnością danej sytuacji, to przywrócenie władzy rodzicielskiej może nastąpić dopiero w sytuacji, gdy w rodzicu nastąpiła przemiana, która wskazuje, że jest on odpowiednią i właściwą osobą do wykonywania władzy rodzicielskiej nad młodym człowiekiem, która wymaga od rodzica pewnych kwalifikacji chociażby moralnych czy zdrowotnych. Jeżeli posiadasz problemy w związku z wykonywaniem władzy rodzicielskiej skontaktuj się z naszą Kancelarią adwokacką. Prawnik specjalizujący się w sprawach rodzinnych wskaże Ci konkretne rozwiązanie.