Upadłość konsumencka bez mitów: czy to dla mnie?

Upadłość konsumencka czasami jest jedyną możliwością prowadzącą do oddłużenia osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Po nowelizacjach Prawa upadłościowego od 2020 r. dostęp do niej jest szerszy. Poniżej wyjaśniamy, kiedy warto rozważyć upadłość konsumencka, jak wygląda postępowanie, jakie są realne skutki (plusy i minusy) oraz z jakimi mitami wciąż mierzą się dłużnicy.

Czym jest upadłość konsumencka – istota i cele?

Upadłość konsumencka to postępowanie sądowe dla osób, które stały się niewypłacalne – nie są w stanie regulować swoich wymagalnych długów. Jej podwójny cel jest jasny: uczciwe umorzenie (w całości lub części) zobowiązań dłużnika oraz możliwie sprawiedliwe zaspokojenie wierzycieli (z majątku i bieżących możliwości spłaty). Kluczowa zmiana po 2020 r.: na etapie ogłaszania upadłości nie bada się już „winy” dłużnika. Nawet jeśli do zadłużenia doszło w wyniku błędnych decyzji finansowych, sąd co do zasady ogłosi upadłość, a okoliczności powstania długu wpłyną później na długość planu spłaty.

Kto może złożyć wniosek i jakie są granice oddłużenia?

Wniosek składa osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej. Jeżeli prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą, masz obowiązek w pierwszej kolejności zamknąć działalność gospodarczą dopiero wtedy możesz złożyć wniosek do Sądu o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Warunek materialny to niewypłacalność utrata zdolności terminowej obsługi swoich zobowiązań (w praktyce ok. 3 miesięcy). Nie ma minimalnego progu kwotowego długu ani wymogu posiadania majątku. Są jednak istotne wyłączenia: upadłość nie umorzy m.in. alimentów, grzywien i innych kar, obowiązku naprawienia szkody ani wierzytelności umyślnie nieujawnionych. Jeśli dominują właśnie takie zobowiązania, upadłość nie rozwiąże problemu. Dodatkowo, ponowne oddłużenie co do zasady możliwe jest dopiero po upływie 10 lat.

Jak wygląda procedura – krok po kroku:

Wniosek o ogłoszenie upadłości składasz przez KRZ (Krajowy Rejestr Zadłużonych). Sąd bada formalności i stan niewypłacalności. Po ogłoszeniu upadłości wyznacza syndyka, a egzekucje i windykacja indywidualna ulegają wstrzymaniu. Syndyk sporządza spis majątku (masa upadłości) i wierzytelności. Majątek wartościowy jest sprzedawany, a środki dzielone między wierzycieli. Ustawowo chronione są podstawowe potrzeby: zachowujesz rzeczy osobiste i narzędzia pracy, część dochodu na utrzymanie, a po sprzedaży mieszkania/domu przysługuje kwota na najem lokalu przez 12–24 miesiące. Ostatni etap tzw. oddłużenie, sąd ustala plan spłaty albo decyduje o umorzeniu zobowiązań bez planu spłat. Po zakończeniu fazy majątkowej sąd ustala jedną z dróg: plan spłaty – najczęściej na okres 36 miesięcy; przy rażącym niedbalstwie lub umyślności powstania długów może trwać 3–7 lat. Płacisz comiesięcznie kwotę dostosowaną do możliwości. Umorzenie bez planu – gdy jesteś trwale niezdolny do jakichkolwiek spłat (np. ciężka choroba). Warunkowe umorzenie – „okres próby” do 5 lat bez spłat; jeśli sytuacja się nie poprawi, długi umarza się definitywnie. Po wykonaniu planu spłaty lub spełnieniu warunków pozostałe zobowiązania objęte postępowaniem są umarzane, a Ty odzyskujesz pełną swobodę majątkową i rozpoczynasz nowy etap w życiu bez długów.

Jakie skutki niesie za sobą upadłość konsumencka?

Największym atutem jest realny koniec spirali zadłużenia: po wykonaniu planu spłaty długi przestają istnieć. Natychmiast po ogłoszeniu upadłości zawieszają się egzekucje, a odsetki przestają narastać. Masz też ochronę socjalną (część dochodu dla Ciebie, środki na najem lokalu po sprzedaży własnego). Ograniczenia. Upadłość prawie zawsze oznacza utratę wartościowego majątku i kilkuletnią dyscyplinę finansową w planie spłaty. Informacja o postępowaniu pozostaje w rejestrach (np. BIK) – w praktyce zdolność kredytowa bywa osłabiona nawet do 10 lat. W trakcie postępowania nie pełnisz niektórych funkcji (np. w zarządach spółek), a nowa działalność gospodarcza jest co najmniej utrudniona do czasu oddłużenia.

Mity i fakty – krótko i rzeczowo:

„Tylko długi niezawinione da się oddłużyć.” Nieprawda. Od 2020 r. sąd nie bada winy przy ogłaszaniu upadłości. Okoliczności te wpływają później na długość planu spłaty (czasem do 7 lat), ale dostęp do upadłości jest otwarty także dla osób, które popełniły błędy finansowe. „Stracę dosłownie wszystko.” Nie. Likwidowany jest majątek wartościowy, lecz prawo chroni minimum egzystencji: rzeczy osobiste, narzędzia pracy, część dochodu i – w razie sprzedaży mieszkania – kwotę na najem przez 12–24 miesiące. Nie zostajesz „na bruku”. „Upadłość trwa 10 lat.” Nie. Zwykle kilkanaście miesięcy fazy majątkowej + do 3 lat planu spłaty (w skrajnych przypadkach do 7). „Dziesięć lat” dotyczy co najwyżej widoczności w rejestrach i odstępu na ponowne oddłużenie, nie czasu trwania postępowania. „Upadłość umarza wszystkie długi.” Nie wszystkie. Alimenty, grzywny, kary i odszkodowania – co do zasady nie podlegają umorzeniu. Upadłość najlepiej działa na kredyty, pożyczki, chwilówki, zadłużenie czynszowe itp. Dwie krótkie historie z praktyki Hazard i pętla pożyczek. Osoba bez majątku, kilkadziesiąt tysięcy złotych długów z chwilówek i hazardu. Po ogłoszeniu upadłości syndyk likwiduje drobny majątek, sąd ustala plan spłaty 36 miesięcy w kwocie możliwej do udźwignięcia. Po wykonaniu planu spłaty reszta zobowiązań zostaje umorzona. Mimo „zawinienia” – druga szansa, ale dłuższy plan niż przy długach niezawinionych. Kolejny przykład: Rozwód, brak alimentów, utrata pracy. Samotna mama, spirala kredytów i pożyczek po pandemii. Upadłość ogłoszona szybko, majątek minimalny. Sąd ustala plan 36 miesięcy na niskim poziomie miesięcznym ok. 300 zł. Po 3 latach nowy start – długi z banków i firm pożyczkowych przestają istnieć, osoba odzyskuje stabilność. (Uwaga: bieżące alimenty zawsze trzeba płacić, dług alimentacyjny nie podlega umorzeniu).

Czy upadłość konsumencka jest dla Ciebie – jak podjąć decyzję?

Jeśli od miesięcy nie nadążasz z płatnościami, długi rosną szybciej niż dochody, a egzekucje i windykacja paraliżują codzienność – upadłość konsumencka może być właściwą drogą. Usiądź z kartką i policz: łączny dług, dochody, koszty życia, realny potencjał spłaty w 2–3 latach bez odsetek. Jeżeli rachunek się nie domyka, nie zwlekaj – im później, tym więcej stresu i kosztów.

W praktyce najrozsądniej jest wykonać trzy kroki: Audyt zadłużenia i majątku kompletna lista wierzycieli, zobowiązań, zabezpieczeń, egzekucji oraz spis majątku (nawet jeśli „zerowy”). Ocena przesłanek i efektu – które długi się umorzą, jakie ryzyka (np. alimenty), jaka potencjalna długość planu spłaty. Przygotowanie wniosku – rzetelne, kompletne dane i załączniki, złożenie przez KRZ i wsparcie profesjonalnego pełnomocnika w toku sprawy.

Jak pomaga Nasza Kancelaria?

Prowadzimy klienta od diagnozy do oddłużenia: weryfikujemy przesłanki, doradzamy strategię (także alternatywy: ugody, restrukturyzacja), kompletujemy dokumenty, sporządzamy wniosek i reprezentujemy przed sądem i syndykiem. Na etapie planu spłaty dbamy o realne, wykonalne raty, dostosowane do sytuacji życiowej. Naszym celem nie jest „tylko” ogłoszenie upadłości, lecz bezpieczne zakończenie procesu oddłużenia.

Potrzebujesz poufnej konsultacji?

Skontaktuj się z Naszą Kancelarią Lexay– ocenimy Twoją sytuację i wskażemy, czy upadłość konsumencka jest najlepszym rozwiązaniem, a jeśli tak, przygotujemy Cię do postępowania tak, byś rzeczywiście zaczął nowy etap swojego życia- bez długów.