Zgodnie z policyjnymi statystykami, w 2020 roku na polskich drogach doszło do 23 540 wypadków drogowych oraz 382 046 kolizji drogowych. W wyniku wypadków aż 2 491 osób zmarło i 26 463 osób zostało rannych. Osobie, która doznała szkody, w wyniku wypadku komunikacyjnego przysługuje odszkodowanie. Co zrobić, kiedy to my zostaliśmy poszkodowani na skutek wypadku?

Czym jest wypadek komunikacyjny? 

Wypadkiem komunikacyjnym jest zdarzenie komunikacyjne w ruchu lądowym, morskim lub powietrznym, w którym uczestniczy co najmniej jeden pojazd, a skutkiem jest szkoda na osobie uczestniczącej w zdarzeniu.

Kodeks cywilny określa, kto i na jakich zasadach ponosi odpowiedzialność za szkodę spowodowaną przez ruch środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody. Do takich środków transportu zalicza się nie tylko pojazdy silnikowe, takie jak samochód czy motocykl, ale również pojazdy napędzane silnikami elektrycznymi, na przykład hulajnogi elektryczne. 

Spowodowanie wypadku w komunikacji

Kodeks karny kwalifikuje spowodowanie wypadku w komunikacji jako przestępstwo ścigane z urzędu.

Wyjątkiem jest sytuacja, gdy pokrzywdzony jest osobą najbliższą osobie powodującej wypadek – wtedy ściganie przestępstwa następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Zgodnie z art.177 Kodeksu karnego za naruszenie, nawet nieumyślne, zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, które skutkuje wypadkiem, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała – grozi do 3 lat pozbawienia wolności. Jeżeli następstwem wypadku jest śmierć lub ciężki uszczerbek na zdrowiu, sprawcy grozi do 8 lat pozbawienia wolności.

Kara za spowodowanie wypadku w komunikacji

Szkoda na osobie uczestniczącej w zdarzeniu

Szkoda na osobie może przyjąć charakter niemajątkowy, polegający na uszkodzeniu ciała. Wystąpić może również szkoda o charakterze majątkowym, kiedy poszkodowany w wyniku wypadku został pozbawiony zdolności do pracy i w konsekwencji utracił zarobek lub doszło do utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Poszkodowanym może być nie tylko kierowca auta czy pasażer, ale także pieszy, czy jadący jednośladem.

Jakie zdarzenia obejmuje odpowiedzialność wypadkowa?

Posiadacz lub kierujący pojazdem jest zobowiązany do odszkodowania za szkodę wyrządzoną w związku z ruchem pojazdu. Odpowiedzialność wypadkowa obejmuje również zdarzenia, powstałe w wyniku krótkotrwałego postoju, w miejscach do tego nieprzeznaczonych.

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, również w sytuacji, gdy pojazd zatrzymał się lub jest zaparkowany na miejscu niedozwolonym, czyli sprzecznie z przepisami o ruchu drogowym zostanie potraktowany jako znajdujący się w ruchu (Wyrok SN z 23.05.2019 r., II CSK 165/18). Ponadto, ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność w ramach ubezpieczenia OC, również w związku ze szkodą spowodowaną przez pojazd z włączonym silnikiem, znajdujący się w garażu (Wyrok SA w Warszawie z 2.04.2019 r., V ACa 357/18). Zdarzenie stanowiące podstawę roszczenia może nastąpić ponadto przy wsiadaniu i wysiadaniu z pojazdu oraz załadunku i wyładunku towarów. 

Roszczenie odszkodowawcze

Podstawą roszczeń odszkodowawczych może być Kodeks Cywilny oraz Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, ubezpieczeniowym funduszu gwarancyjnym i polskim biurze ubezpieczycieli komunikacyjnych, w związku z objęciem kierowców obowiązkowym ubezpieczeniem OC. 

Art. 444-447 Kodeksu Cywilnego wyszczególnia świadczenia, których może domagać się pokrzywdzony w wypadku komunikacyjnym, są to m.in.

• zwrot kosztów leczenia i rehabilitacji,
• zwrot kosztów utraconych dochodów,
• renta stała lub tymczasowa,
• zadośćuczynienie za ból i cierpienie.

Kwota odszkodowania ma na celu pokrycie udokumentowanych strat poniesionych wskutek uszkodzenia ciała i zdrowia.

Dodatkowo pokrzywdzony ma prawo domagać się odszkodowania za uszkodzony pojazd. Odszkodowania można domagać się z OC sprawcy zdarzenia. Świadczenie uzyskać można po zgłoszeniu szkody do zakładu ubezpieczeń sprawcy. 

W sytuacji, gdy w ocenie poszkodowanego, przyznane odszkodowanie nie rekompensuje poniesionej szkody, poszkodowanemu przysługuje prawo skierowania sprawy do sądu w celu dochodzenia dalszej kwoty odszkodowania lub innych wyżej wymienionych roszczeń.

Oprócz odszkodowania pokrzywdzony może ubiegać się o zadośćuczynienie rekompensujące poniesione straty moralne i doznaną krzywdę. 

Odszkodowanie orzeczone przez sąd

Sądowe dochodzenie odszkodowania i zadośćuczynienia może przynieść poszkodowanemu znacznie wyższe świadczenie. Sąd Apelacyjny w Katowicach orzekł na rzecz poszkodowanej w wypadku komunikacyjnym zadośćuczynienie o łącznej wartości 200.000 zł, w związku z doznaną przez nią krzywdą. Powódka została potrącona na przejściu dla pieszych, a następnie przewieziona do szpitala w stanie ciężkim, gdzie została zoperowana. Na skutek dolegliwości wymagała długotrwałej rehabilitacji i stałej pomocy osób trzecich. Sprawca wypadku został skazany prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo (sygn. akt I C 218/16). 

W sprawie toczącej się przy Sądzie Apelacyjnym w Katowicach osobie poszkodowanej przyznano 135.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznany przez nią uszczerbek na zdrowiu. Kobieta została potrącona przez staczający się z góry, nienależycie zabezpieczony samochód. W wyniku wypadku doznała poważnych obrażeń wewnętrznych, których leczenie trwało 12 miesięcy (sygn. akt I ACa 850/15). 

Każde zdarzenie komunikacyjne, którego następstwem jest szkoda związana z ruchem pojazdu może stanowić podstawę do domagania się odszkodowania od ubezpieczyciela lub od kierującego pojazdem. Nie ma znaczenia, czy do zdarzenia doszło na drodze publicznej, prywatnej czy też poza ruchem drogowym.