Podział majątku bez tajemnic

Na początku rozważań dotyczących podziału majątku należy zastanowić się, czym jest majątek wspólnym małżonków. Majątki w małżeństwie dzielą się na:

1. Majątek wspólny
2. Majątek osobisty męża
3. Majątek osobisty żony

Z chwilą zawarcia małżeństwa między małżonkami powstaje na mocy ustawy wspólność majątkowa. Do majątku wspólnego zalicza się wszystko, co zostało nabyte przez małżonków po ślubie, chyba, że zgodnie ustalą inaczej. Z kolei majątek osobisty każdego z małżonków stanowi to, co każdy z nich nabył przed zawarciem małżeństwa, a także to, co nabył w czasie małżeństwa poprzez dziedziczenie lub darowiznę.

Jednak poprzez zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej zawartej w formie aktu notarialnego małżonkowie mogą zarówno rozszerzyć lub ograniczyć ustawową wspólność małżeńską, a także ustanowić rozdzielność majątkową. Umowę taką małżonkowie mogą zawrzeć jeszcze przed zawarciem małżeństwa.

Majątek wspólny a rozwód/separacja:

Jeżeli małżonkowie postanowili wziąć rozwód lub separację, a do tej pory obowiązywała ich wspólnota majątkowa, a są zgodni co do podziału majątku mogą to zrobić w formie porozumienia jeszcze przed pierwszą rozprawą. Jeżeli w skład ich wspólnego majątku wchodzą nieruchomości konieczna jest wizyta u notariusza gdzie dokonają zgodnego podziału majątku.

Co ważne małżonkowie mogą w każdym czasie zmienić rodzaj ustroju majątkowego w ich małżeństwa.

Podział majątku po rozwodzie dokonywany jest zawsze przez złożenie wniosku, w którym wskazuje się podstawę prawną ustania wspólnoty małżeńskiej i opisuje majątek podlegający podziałowi. O podział majątku po rozwodzie można wystąpić nawet kilka lat po jego uzyskaniu, ponieważ udział we wspólnym majątku małżeńskim nie ulega przedawnieniu.

Jak podzielić majątek wspólny?

Po ustaniu wspólności ustawowej zarówno w wyniku orzeczenia o rozwodzie, jak i zawarcia umowy o rozdzielności można dokonać podziału majątku. Istnieją dwa sposoby podziału majątku po rozwodzie:

• Umowny podział majątku
• Sądowy podział majątku

Podział ten polega na wyjściu ze współwłasności utworzonej w wyniku nabywania rzeczy i praw wspólnie przez małżonków. Niezależnie od trybu postępowania, strony muszą dokonać decyzji, jak chcą podzielić majątek wspólny. Dokonany podział przedkłada się na treść wniosku o podział albo umowy podziałowej.

Umowny podział majątku wspólnego:

Umowny podział majątku jest możliwy tylko i wyłącznie wtedy, gdy małżonkowie są w stanie się porozumieć w kwestii podziału.

Umowny podział majątku po rozwodzie umożliwia podzielenie majątku w całości albo jedynie w części. Umowa dotycząca podziału majątku może być zawarta w dowolnej formie. Wyjątkiem jest jednak sytuacja, w której w skład majątku wchodzi nieruchomość lub prawo użytkowania wieczystego, wówczas umowa musi zostać sporządzona w formie aktu notarialnego.

Sądowy podział majątku po rozwodzie

W sytuacji, gdy małżonkowie nie mogą porozumieć się w kwestii podziału majątku wspólnego, mogą wystąpić do sądu o dokonanie takiego podziału.

Wniosek o podział majątku wspólnego należy złożyć do sądu rejonowego właściwego dla miejsca położenia rzeczy. Natomiast w sytuacji, gdy majątek znajduje się w okręgu działania dwu lub więcej sądów rejonowych, wybór należy do wnioskodawcy.

Uczestnik postępowania może wystąpić z żądaniem o przekazanie sprawy do sądu rejonowego, w którego okręgu znajduje się majątek wspólny lub jego znaczna część. Uczestnik może również wystąpić z żądaniem o przekazanie sprawy sądowi, w którego okręgu mieszkają wszyscy uczestnicy.

Warunkiem spełnienia żądania uczestnika jest zgłoszenie go nie później niż na pierwszej rozprawie.

Wniesienie wniosku o sądowy podział majątku wspólnego podlega opłacie sądowej w wysokości 1000 zł. Opłata sądowa może zostać zmniejszona do kwoty 300 zł, jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt podziału majątku wspólnego.

Sposoby wyjścia ze współwłasności

Jednym ze sposobów jest przyporządkowaniekażdemu z małżonków poszczególnych rzeczy, których każde z nich staje się właścicielem np. mąż zostaje właścicielem jednego mieszkania a żona zostaje właścicielką drugiego mieszkania, z kolei pieniądze zostaną podzielone po połowie.

Drugim sposobem dokonania podziału jest otrzymanieprzez jednego z małżonków jakiegoś składnika majątku na wyłączność, jeśli spłaci drugiego z małżonków. Jako przykład można podać pozostanie przez męża wyłącznym właścicielem domu, ale ma on obowiązek zapłacić żonie połowę wartości domu.

Ostatnim sposobem jest sprzedaż wszystkich składników majątku wspólnego i dokonanie podziału uzyskanymi pieniędzmi.

Najczęstszym sposobem podziału majątku jest pierwszy oraz drugi wymieniony wyżej sposób.

Ustalenie udziałów w majątku wspólnym

Zasadniczo majątek wspólny małżonków jest dzielony po połowie. Zdarzają się jednak, że jeden z małżonków poświęcił więcej czasu, pracy lub nakładów finansowych na tworzenie majątku wspólnego.

W takim przypadku małżonek, który w większym stopniu przyczynił się do powstania majątku może żądać, aby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego. Żądanie podziału majątku w sposób nierówny należy udowodnić.

W orzecznictwie przyjmuje się, że ważnym powodem dla ustalenia nierównego podziału majątku jest rażące lub uporczywe naruszanie przez jednego z małżonków obowiązków wobec rodziny, a także długotrwała separacja zawiniona przez danego małżonka.

Rozliczenie wydatków i nakładów:

Jeżeli małżonkowie oprócz majątku wspólnego posiadali majątek osobisty, to podczas dokonywania podziału majątku wspólnego powinny zostać rozliczone wydatki poniesione z majątku osobistego na rzecz majątku wspólnego a także na odwrót tzn. z majątku wspólnego na majątek osobisty.

Zasadą jest, aby każdy z małżonków zwrócił wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty. Wyjątek stanowią wydatki i nakłady konieczne dokonane na rzecz przedmiotów przynoszących dochód.

Należy pamiętać, iż nie wolno żądać zwrotu wydatków i nakładów poczynionych ze swojego majątku na rzecz zaspokojenia potrzeb rodziny chyba, że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności.

Umowny a sądowy podział majątku, co wybrać?

Sprawy o podział majątku wspólnego są skomplikowane pod względem faktycznym i prawnym. Są one również długotrwałe i kosztowne.

Najszybszym i najtańszym rozwiązaniem jest podział majątku wspólnego dokonany wskutek mediacji i zawarcia stosownej umowy o podział majątku w formie aktu notarialnego. Rozwiązanie to jest znacznie tańsze, jednak należy pamiętać, iż jest ono możliwe tylko i wyłącznie, gdy strony są zgodne, co do podziału majątku wspólnego.

W przypadku sądowego podziału majątku należy brać pod uwagę, iż ponosimy nie tylko koszty sądowe, ale i adwokackie. Sądowy podział majątku będzie konieczny w sytuacji, gdy strony nie potrafią dojść do porozumienia, co do podziału majątku. Należy pamiętać, iż w przypadku sądowego podziału majątku konieczna jest wycena składników majątku dokonana przez biegłych jeżeli co do tego strony też mają rozbieżne zdania. Warto w tym zakresie także skorzystać z doświadczonego i skutecznego adwokata.